การดำเนินงานดังกล่าวสืบเนื่องจากเมื่อประมาณเดือนพฤษภาคม 2568 มีการเผยแพร่ทางสื่อออนไลน์เกี่ยวกับการพบเชื้อราในยาดมสมุนไพรที่เป็นอันตรายต่อปอด จึงได้สุ่มเก็บตัวอย่างยาดมสมุนไพรหลากหลายยี่ห้อจากสถานที่จำหน่ายและสถานที่ผลิต ส่งตรวจวิเคราะห์ที่กรมวิทยาศาสตร์การแพทย์เพื่อทดสอบการปนเปื้อนเชื้อจุลินทรีย์ ยีสต์และรา รวมถึงเชื้อก่อโรคอื่น
โดยใช้หลักเกณฑ์การพิจารณาตามประกาศกระทรวงสาธารณสุข ว่าด้วยเรื่อง เกณฑ์มาตรฐาน ค่าความบริสุทธิ์ หรือคุณลักษณะอื่นอันมีความสำคัญต่อคุณภาพ สำหรับผลิตภัณฑ์สมุนไพร ได้แก่
1. จำนวนรวมของจุลินทรีย์ที่เจริญเติบโตโดยใช้อากาศ (Total Aerobic Microbial Count) ต้องไม่เกินกว่า 200 โคโลนี/กรัม
2. จำนวนรวมของยีสต์และรา (Total Yeast and Mold Count) ต้องไม่เกินกว่า 20 โคโลนี/กรัม
3. ต้องไม่พบจุลินทรีย์เฉพาะ ได้แก่ เชื้อสแตปฟิโลค็อคคัส ออเรียส (Staphylococcus aureus) เชื้อซูโดโมแนส แอรูจิโนซา (Pseudomonas aeruginosa) และเชื้อคลอสทริเดียม (Clostridium spp.) ซึ่งจากรายงานผลการตรวจวิเคราะห์ยาดมสมุนไพรที่เก็บจากสถานที่ผลิตโดยกรมวิทยาศาสตร์การแพทย์พบว่า ยาดมสมุนไพร ตรา หงส์ไทย สูตร 2 เลขทะเบียนตำรับยา G 309/62 รุ่นที่ผลิต 000332 วันที่ผลิต 09/12/2024 วันสิ้นอายุ 08/12/2027 พบการปนเปื้อนเชื้อจุลินทรีย์ที่เจริญเติบโตโดยใช้อากาศ ยีสต์และรา และเชื้อคลอสตริเดียม (Clostridium spp.) เกินกว่าเกณฑ์มาตรฐานที่กำหนดข้างต้น และจากรายงานการตรวจยืนยันเชื้อพบว่า เป็นเชื้อก่อโรคคลอสทริเดียม เพอร์ฟริงเจนส์ (Clostridium perfringens)
จึงจัดเป็นผลิตภัณฑ์สมุนไพรผิดมาตรฐาน และจะทยอยประกาศผลวิเคราะห์เพิ่มเติม หากตรวจพบผลิตภัณฑ์ยี่ห้ออื่นที่มีการปนเปื้อนเชื้อโรคเกินกว่าเกณฑ์มาตรฐาน
ทั้งนี้ เชื้อจุลินทรีย์ รา ยีสต์ ที่ปนเปื้อนเกินปริมาณที่กำหนด อาจส่งผลต่อเสียต่อสุขภาพของประชาชน โดยเฉพาะกลุ่มเสี่ยงที่มีร่างกายอ่อนแอ ผู้ที่มีภาวะภูมิคุ้มกันบกพร่อง หรือผู้สูงอายุ หากสูดดมอาจได้รับอันตรายจากสปอร์ของเชื้อราและคลอสทริเดียม เพอร์ฟริงเจน เช่น ติดเชื้อทางเดินหายใจ หายใจลำบาก มีเสียงหวีด อาการไอ ปวดปาก และลำคอ
